Propoganda, Latince’de “yayılacak şeyler” anlamına gelmektedir. Toplumun ya da belirli bir insan kümesinin tutum ve davranışlarını belirtmek ve istenen doğrultuda yönlendirmek amacıyla seçilmiş, fikir ve savların sistematik bir şekilde yazılı ve sözlü olarak anlatma etkinlikleridir. Propoganda sadece siyasal arenayla sınırlı değildir. Siyasal düşüncelerin yayılmasının dışında, dini inançların geniş kitlelere yayılması, psikolojik savaş yöntemleri, reklamcılık faaliyetleri, şirketlerin işçileri motive etmek için yürüttüğü faaliyetlere varıncaya dek gündelik hayatın birçok alanında kendisini var etmektedir. Özellikle Ekim devrimiyle birlikte 20. Yüzyılda siyasal propogandalar daha fazla önem kazanmış, soğuk savaş döneminde, propoganda yöntemlerinde büyük gelişmeler yaşanmıştır. Bu durumun sonucu olarak propaganda iç ve dış siyasetin önemli unsuru olmakla birlikte, psikolojik harbin de temel dayanaklarından birine dönüştü. Hitler’in Propoganda Bakanı Goebbels bu alanda en önemli figür olmakla birlikte, bugün de birçok burjuva devlet onun yöntemlerini kullanmaktadır. Goebbels’in yöntemi kitleleri sürekli üretilen yalan haberlerle bombardımana tabi tutarak, yalan imparatorluğu üzerinden toplumsal rıza üretmeye dayanmaktadır. Goebbels bu yalan imparatorluğunu şöyle tariflemekteydi:” Yeterince büyük bir yalan şöylerseniz ve tekrar ederseniz bu yalanın sürekliliğini sağlarsanız, insanlar sonunda buna inanmaya başlayacaktır. Yalan, halkın yalanın siyasi, ekonomik ve askeri sonuçlarından devlet tarafından korunabilmesi için muhafaza edilebilir. Dolayısıyla devlet, muhalefeti bastırmak için tüm güçlerini kullanması açısından yalan hayati bir önem taşımaktadır. Çünkü gerçek doğru yoldur ve buda devletin en büyük düşmanıdır.” Tüm burjuva devletler doğaları gereği kendilerini yalan imparatorluğu üzerinden var ederler. Küçük bir azınlığın, toplumun geri kalanın üzerinde kurduğu diktatörlüğü sürdürmenin yolu olarak yalnızca devletin baskı aygıtları yeterli olmamaktadır. Bunun için toplumsal rıza üretmesi gerekmektedir. Tüm devlet aygıtları, medya elinde olmasına rağmen burjuvazi sürekli olarak propogandasını yeniler. Kendi sınıfsal çıkarlarını tüm toplumun çıkarları olarak lanse eder, kendi devletini tüm toplumun devleti gibi göstermeye çalışır. Başarılı olabilmek için de sistematik bir şekilde yalan imparatorluğuna dayalı propoganda faaliyetlerini sürdürür. Kapitalizmi yıkıp, sınıfsız, hudutsuz, sömürüsüz, Patronsuz bir dünya (Komünist Dünya) amacı doğrultusunda mücadele eden komünist devrimciler için propoganda ve ajitasyon faaliyetleri hayati bir önem arz etmektedir. Burjuva diktatörlüğüne karşı siyasal savaş için, sınıfının devrimci öncüsünün örgütlenmesi, partisinin inşası, sınıfın bilinç düzeyinin artırılması, sınıfının örgütlenmesi, harekete geçirilmesi, iktidarı alıp devrimci dönüşüm sürecinin devamı, dünya devrimin zaferine varıncaya dek propoganda ve ajitasyon geniş bir işlev taşımaktadır. Devrimci Komünist faaliyetin her alanda, her düzeyde ajitasyon ve propogandaya ihtiyaç vardır. O yüzdendir ki; ajitasyon, propoganda, örgütleme çalışmaları devrimci komünist faaliyetin bel kemiğini oluşturur.
Propoganda ve Ajitasyon Arasındaki Farklar
Propoganda bir çok düşünceyi görece daha az sayıda insana iletir. Propoganda araçları gazete, bülten, dergi, broşür, kitap vb. dir.
Ajitasyon ise az sayıda düşünceyi daha geniş kitleye genelde doğrudan hitap ederek gerçekleştirir. Propogandacılar genelde propoganda metni hazırlayarak, ajitatör ise doğrudan kitlelere hitap ederek görevini yerine getirir. Propoganda yalnızca yazılı olur diye bir kural yoktur. Birebir insanlara marksist fikirleri kazandırmak için yapılan faaliyetler, konferans, panel, radyo, tv vb organizasyonlarda fikirleri aktarma faaliyetide propoganda örnekleridir. Benzer şekilde ajitasyon faaliyetide yalnızca sözlü şekilde gerçekleşir diye bir kural yoktur. Kitleleri eyleme, greve çağıran veya herhangi bir hükümet politikasına karşı tutum almaya çağıran bildirilerde birer ajitasyon faaliyetidir. Propoganda yalnızca bilgilendirir, ajitasyon ise eyleme çağrı yapar şeklindeki mekanik ayrım yanlıştır. Çünkü bu faaliyetler içiçe geçmiştir, birbirinden mekanik şekilde ayırmak, aralarına Çin Seddi çekmek mümkün değildir.
Komünist Propoganda ve Ajitasyonun Özellikleri
Komünist Enternasyonal’e katılmanın 21 koşulundan birincisi şuydu: Bütün propoganda ve ajitasyon gerçekten komünist nitelik taşımalıdır. Partinin bütün yayın organları, proleter devrim davasına bağlılığını kanıtlamış güvenilir komünistler tarafından yayına hazırlanmalıdır. Proletarya diktatörlüğü ezberlenecek basmakalıp bir formül olarak görülmemelidir; aksine, proletarya diktatörlüğü propagandası her sıradan işçinin, her kadın işçinin, her asker ve köylünün, basınımızda sistemli bir şekilde günbegün ele alınan somut olgulardan hareketle onun zorunluluğununu anlayacağı bir tarzda yapılmalıdır. Üçüncü Enternasyonal destekçileri, erişme imkanları bulunan her iletişim aracından basın, dışa açık toplantılar, sendikalar ve koperatifler- yalnızca burjuvaziyi değil, onun yardakçılarını, yani her renkten reformisti de sistemli ve acımasız bir şekilde teşhir etmek için yararlanmalıdırlar.”
*) Komünist Propoganda faaliyeti; örgütlenme, komünist inşa ve komünist bilincin gelişmesiyle doğrudan bağlantılıdır. Komünist inşa ve bilinç devrimci teorinin üretiminde ve bu teorinin programatik görüşlerde somutlaşarak sınıfa taşınmasında düğümlenmektedir. Sınıfa taşınma eyleminin en belirleyici halkası ise propoganda ve ajitasyonda vücut bulmaktadır. Komünist propoganda yalnızca kapitalist düzene karşı değil, sınıfının ufkunu burjuva demokrasisi sınırlarına hapseden reformizme ve devrimci propoganda adı altında sosyal şovenizm zehrini taşıyan akımlara karşı da verilir. Çünkü kapitalist düzene karşı mücadele ile kapitalizme her fırsatta hayat öpücüğü veren oportünist akımlara karşı verilen siyasal mücadele birbirini tamamlar niteliktedir. Komünist propogandanın karakteristlik özelliği her adımda; sendikalist, reformist, merkezci, oportünist, sosyal şoven akımlardan ayırt ediciliğini gösterir nitelikte olmak zorundadır.
*) Devrimci Komünist Parti sınıfının en bilinçli en militan kesimlerinin örgütüdür. Devrimci Komünist Partinin başlıca görevi sınıfının içinde devrimci marksist fikirleri yaymak, bunlar etrafında örgütlenmek ve sınıfının sosyalist bilincini yükselterek proleter devrim için hazırlık yapmaktır. Komünistler sınıfının bir kesminin, belli bir kaç işkolunun veya bir coğrafyanın değil, tamamının siyasal, ekonomik, tarihsel çıkarlarını küresel ölçekte savunurlar. Sınıfının sosyalist bilincinin gelişmesi için mücadele sendikalist faaliyetler toplamı değildir. Çünkü sendikalist bilinç son tahlilde iş yerindeki kötü şartlara karşı, işçilerin patronlara karşı birlik olup, çalışma koşullarını düzeltmek için mücadeleye geçmesinden başka bir şey değildir. “Birlik olursak patrona karşı güçlü oluruz, çalışma koşullarımız düzelir, aldığımız ücretler artar” bilinci zaten sınıfının içinde olan kendiliğinden rahatça gelişebilen bir potansiyele sahiptir. Bir çok iş yerinde ekonomik talepler doğrultusunda işçiler sendika olmadan kendi birliklerini kurup ekonomik temelli zaferler kazanabilmektedir.
*) Sosyalist bilinç sendikal bilincin çok ötesinde bir süreçtir. Her şeyden önce bu süreç kendiliğindenliğin ürünü olmamakla birlikte devrimci müdahalelerin ürünü olarak gelişim gösterir. Devrimci teoriyi kuşanmış örgütlü kolektif bir toplamın sınıfa komünist bilinci taşıyıp sınıf içinde komünist çekirdeklerin inşası ve pratik hareket alanlarının açılmasıyla gelişim gösterir. Lenin’e dönecek olursak, “Eğer bir işçi kendi fabrikasında ücretlerin artması için mücadele ediyorsa o yalnızca bir sendikalisttir. Fakat yahudi işçiler dayak yemesin diye mücadele ediyorsa o işçi enternasyonal sosyalistir” Ajitasyon ve propogandayı salt ekonomimizme indirgemek, herşeyden önce apolitize etmektir. Sınıfının bilincinin burjuva demokratik bir bilinçten öteye geçmemesine, var olan yasal haklarını bilmesi kullanması, bunları korumak için mücadele etmesi çerçevesine hapsetmektir. Buradan Komünist devrimciler sınıfının gündelik ekonomik mücadeleriyle ilgilenmezler ve buna istirak etmezler sonucu çıkartılmamalıdır. Komünistler sınıfının tüm sorunlarıyla, tüm mücadelesiyle ilgilenirler. Ekonomik mücadelesinede katılırlar fakat, mevcut ekonomik sorunlar üzerinden burjuva diktatörlüğün siyasal teşhirini yaparak, burjuva devletin emekçilerin devrimci mücadelesiyle ilgasını gerçekleştirip, proletarya diktatörlüğü inşası hedefi için ajitasyon, propoganda ve örgütlenme faaliyetlerinde bulunurlar. Komünist devrimciler sınıfının içinde siyasal propogandayı sadece ekonomik gündemler üzerinden yürütmezler. İşçi sınıfının yaşamıyla ilgili tüm sorunlar propoganda ve ajitasyon konuları arasındadır. Siyasal hak ve hürriyetler, demokratik sorunlar, devlet baskısı, kadın sorunu, lgbti, ekoloji gündemi, ezilen uluslar, azınlık hakları, dünya işçi sınıfının mücadelesi vb. bir çok konuya Komünist Devrimciler, proleter devrimci alternatifler sunarlar bu perspektiflerini propoganda ve ajitasyon ile sınıfa taşırlar.
*) Komünist ajitasyon ve propoganda faaliyeti sınıfının geri bilincine hitap eden bir tarzda yapılması açık bir oportünizmdir. Sınıfının sendikal bilinci çabuk ve hızlı bir gelişim kaydedebilmektedir. Devrimci durumlar dışında sınıfının ezici çoğunluğu her zaman burjuva ideolojisinin etkisi altındadır. Bu dönemde salt kitleselleşmek ve sınıf içinde kolay şekilde büyümek için sınıfının geri bilincine hitap eden, onun geri yönlerini görmezden gelen bir anlayış daha baştan kendiliğendiciliğe ve işçi kuyrukçuluğuna teslim olmaktır. Kitleselleşmek adına verilen her türlü taviz, her ilkesiz yaklaşım, bir sonraki adımda daha büyük tavizler vermeyi beraberinde getirmektedir. Bunun kaçınılmaz sonucu olarak hızlı adımlarla sağa kaymanın kaygan zeminini hazırlamaktır. Komünist devrimciler sınıfının geri bilincine teslim olmazlar, niteliksel bilinç sıçraması yaratmak için yılmadan yorulmadan faaliyet yürütürler. Sınıfın kendiliğinden hareketinin peşine takılmazlar, sınıfı devrimci program dahilinde somut hedefler doğrultusunda harekete geçirirler.
*) Komünist ajitasyon ve propoganda faaliyeti yalın, anlaşılır bir dilde olmalıdır. Fikirler, amaç ilke ve hedefler kafalarda soru işareti bırakmayacak şekilde net olmalıdır.
*) Devrimci teoriyi ve teorik üretimi küçümseyen; onu fuzuli bir zaman kaybı olarak gören her akım dar pratikçiliğin hapishanesinde tecrit olmaya mahkumdur. Teorik donanıma ve yeterli bilgi birikimine dayanmayan propoganda ve ajitasyon faaliyeti, bağ kurulan kitle içerisinde çarpık bir sosyalizm anlayışına ve bunun sonucu olarakta ilkesizlikleri ve geriye düşüsleri beraberinde var eder. Teorik çalışma devrimci faaliyet için olmazsa olmaz önemdedir. Fakat teorik çalışmayı, pratiğe yönelme perspektifinden ve sınıf gerçekliğinden kopuk, salt bir aydın aktivizmine indirgemek dar pratikçiliğe hapsolmakla aynı tahribatı yaratır.
Siyasal Teşhir ve Komünist Devrimciler
Siyasal teşhir propogandanın etki düzeyini artıran unsurların başında yer alır. Siyasal teşhir mevcut devletin ve rejimin, siyasal aktörlerinin tüm sınıfsal özelliklerini ortaya koyar. Burjuva diktatörlüğünün tüm kokuşmuşluğu ve sahip olduğu sınıf egemenliğini yığınlara anlatımını kolaylaştırır. Güçlü ve etkili siyasal teşhirler, burjuva devletin ideolojik hegemonyasının etkisinde olan yığınlarının kopuşunu hızlandıracak unsurdur. Fakat salt burjuva devletin siyasal teşhiri yeterli değildir. Çünkü teşhiri edilmiş burjuva devletin yerine proleterya diktatörlüğü alternatifi konulmazsa, bu alternatif için bir mücadele programı ve devrimci parti inşası hedefi olmazsa, tüm yığınsal öfke burjuva devlete reformlar yapılması isteğinde frenlenecektir. Bu noktada da burjuva muhalefetin önünü açacaktır. Türkiye özelinde değerlendirirsek, Erdoğan rejimine yönelik ne kadar etkili siyasal teşhir yapılırsa yapılsın, proleter devrim alternatifinin yanına paralel olarak sunulmazsa, rejimden hoşnutsuzluğu olan tüm kitleler parlementerist sistem içi alternatiflere mahkum olacaktır. Proleter devrim seçeneği sunulmadan yapılan her siyasal teşhir emekçi kitleleri silahsız bırakılmasına yol açar.